Santiago Bernabeu, Madryt

Nadchodzące miesiące będą ostatnimi dla trwającej od lipca 2019 roku przebudowy najsłynniejszego stadionu w Madrycie. Ponieważ przebudowa odbywała się podczas ciągłej gry Realu na stadionie, wielu kibiców zna już poszczególne spośród nowych rozwiązań. Efektowna metaliczna fasada jest już kompletna, podobnie jak rozsuwany dach nad boiskiem.

Najważniejszą zmianą na Bernabeu jest jednak pierwsza w skali świata murawa chowana do pionowego garażu. Powstała z konieczności: wokół stadionu nie ma miejsca, by wysunąć boisko na zewnątrz, jak to ma miejsce na wielu innych stadionach. Podzielony na sześć równych segmentów ważących po 1500 ton plac gry może zostać zsunięty do piwnicy przy zachodniej trybunie. Głęboki na 25 metrów garaż nie tylko oferuje schronienie hybrydowej murawie na czas koncertów, ale też zapewni szklarniowe warunki, by jakość nawierzchni pozostała najwyższa. Połączenie ruchomego dachu i zsuwanego boiska oznacza, że Królewscy stworzyli największą w Hiszpanii halę widowiskową, gdzie już z końcem sezonu zagrają choćby Taylor Swift czy Duki.

Pierwotnie Real Madryt planował ukończenie budowy jeszcze w 2023 roku, ale plany trzeba było przełożyć. Ostatnie prace trwają jeszcze na kilku frontach. W styczniu ukończony ma zostać panoramiczny telebim wokół dachu, na finiszu jest również obszerny taras widokowy na szczycie widowni. Za przebudowę Real chciał w 2014 roku zapłacić nieco ponad pół miliarda euro, dziś mówi się, że całkowity budżet zbliża się do dwukrotności tej sumy. Pomijając superstadiony NFL w Stanach Zjednoczonych, takie sumy bardzo rzadko są inwestowane w areny piłkarskie.

Mas Monumental, Buenos Aires

Projekt Realu Madryt jest skrajnie ambitny, bo i Los Blancos mają przychody pozwalające w nieodległej przyszłości odrobić pieniądze wpompowane w przebudowę. Zupełnie inne realia panują w Buenos, gdzie River Plate – po fiasku wielu zbyt pięknych wizji – zdecydowało się na przebudowę stadionu prostymi środkami. 

Najpierw obniżono murawę o 1,8 metra, a następnie powstały trybuny przy samym boisku, by uczynić stadion w pełni piłkarskim po raz pierwszy w jego historii. Widzowie na dotychczasowych sektorach mogą z kolei zasiąść na nowych krzesełkach, a uwzględnienie pokaźnych sektorów stojących uczyniło obiekt największym w całej Ameryce Południowej, z pojemnością 84 567 widzów. Poza rekonfiguracją widowni prace warte 45 mln dolarów (dziś ok. 177 mln zł) uwzględniają nowe loże, tunel dla zawodników czy system nagłośnienia. Efektem najbardziej widowiskowym pozostaje jednak huraganowy doping kibiców, dziś zgromadzonych już przy samej murawie. Oficjalny finisz prac przewidziano na lipiec 2024. 

Anfield, Liverpool

Pierwotnie liczyliśmy, że w zestawieniu znajdzie się nowy stadion Evertonu, który wchodzi wszedł już w ostatni rok budowy. Projekt zanotował jednak poślizg względem początkowego harmonogramu i pierwszy mecz odbędzie się dopiero latem 2025. Z zupełnie innych przyczyn (bankructwo wykonawcy) opóźnienie ma również druga faza rozbudowy u derbowych rywali z Anfield. 

Północna trybuna (Anfield Road Stand) miała być gotowa latem 2023 roku, jednak Buckingham Group upadło, co wymusiło inwentaryzację, zmianę wykonawców i nerwowe poprawki w harmonogramie. Kibice na dolnym poziomie nowej trybuny siedzą od jesieni, w grudniu uruchomiono pierwsze sektory górnej części. Wkrótce – najpewniej jeszcze pod koniec stycznia – stadion osiągnie swoją docelową pojemność 61 tys. widzów. W kolejnych miesiącach będą trwały prace nad strefą rozrywki planowaną pod trybuną czy ostatnie etapy wykończenia. 

Na samym opóźnieniu budowy Liverpool mógł stracić ok. 8 mln funtów z tytułu ograniczonej widowni (40 mln zł), ale projekt wart – w przeliczeniu – prawie miliard złotych (200 mln funtów) wkrótce zacznie przynosić oczekiwane zyski. Główna trybuna już je generuje, a pojemność na docelowym poziomie pozwoli Liverpoolowi dotrzymać kroku głównym rywalom pod względem dochodu z dnia meczowego.

Estadio San Carlos de Apoquindo, Las Condes / Santiago

Universidad Católica to trzeci największy klub w Chile, od dawna w cieniu dwóch najważniejszych rywali ze stolicy. Podczas gdy Colo-Colo i Universidad wciąż mają swoje nowe stadiony tylko na papierze, Krzyżowcy zrobili decydujący krok w kierunku uzyskania przewagi. Budują pierwszy w kraju zrównoważony stadion, a zarazem pierwszy tak duży prywatny obiekt piłkarski. 

Zaprojektowany przez hiszpańską pracownię IDOM obiekt wykorzysta znaczną część dotychczasowej widowni, nad którą powstanie drugi poziom oraz dach. Nowa całkowita pojemność ma wynieść 20 tys. widzów, którzy zasiądą na najbardziej komfortowych trybunach w kraju. Do tego zaawansowane systemy kontroli wody, elektrownia słoneczna na dachu czy powszechne użycie drewna w budowie pomogą uczynić arenę przyjazną środowisku. 

Wszystko to w parze z efektowną architekturą miało być gotowe jeszcze w 2023 roku, ale pierwotnie przyjęty harmonogram szybko wymagał aktualizacji. Z końcem grudnia Universidad Católica poinformował, że osiągnięto półmetek budowy i stadion będzie gotów na przyjęcie widzów w drugim półroczu 2024. 

Xi'an International Football Center, Xi’an

W zestawieniu wyczekiwanych stadionów nie może zabraknąć Chin, zwłaszcza po tym, jak tamtejszy rząd przełożył wajchę i zaczęto stawiać areny wyłącznie do futbolu zamiast lekkoatletycznych. Ruch częściowo związany jest z oddolnym rozwojem futbolu w Chinach, a częściowo z wielkimi imprezami, jakie kraj chce organizować. Jedną z nich miał być Puchar Azji 2023, który ostatecznie przeniesiono do Kataru (i na styczeń 2024) z powodu pandemii.

Areny na ten turniej Chińczycy jednak zbudowali i są spektakularne. Perłą w koronie jest Xi’an IFC, który powstał w nowej, biznesowej dzielnicy Fengdong. Nawiązujący do świątyń dynastii Zhou i Qin budynek jest jednocześnie futurystyczny, a jego przenikające się formy to znak rozpoznawczy biura Zaha Hadid Architects. W zgodzie z obecnymi trendami i chińskim podejściem do stadionów, arena od południa otwiera się na mieszkańców szerokimi tarasami, gdzie mają być funkcje rekreacyjne i komercyjne. 

Znakiem rozpoznawczym stadionu dla 60 tys. widzów pozostaje jedyny w swoim rodzaju dach, łączący klasyczną konstrukcję stalową z delikatnym połączeniem membrany na cienkich linach. Całe zadaszenie nocą staje się ekranem, co po raz pierwszy testowano w grudniu 2023. Konstrukcyjnie stadion jest gotowy, czeka na otwarcie w nowym roku.

Kai Tak Sports Park Main Stadium, Hongkong

O Hongkongu mówi się, że jest Perłą Orientu i właśnie ten motyw był inspiracją dla nowego, spektakularnego stadionu w miejscu dawnego lotniska Kai Tak. Stąd mieniąca się kolorami fasada i obły kształt, który kontrastuje z wysoką zabudową Hongkongu. By mieszkańcy okolicy nie cierpieli od hałasu w trakcie wielu planowanych imprez, budynek jest w pełni zamknięty, wliczając rozsuwany dach nad boiskiem.

50-tysięcznik ma spełniać najwyższe standardy rozgrywek rugby i piłki nożnej. I choć nie otrzyma miana stadionu narodowego, to może nim być de facto, z racji organizacji głównych imprez. Jednocześnie jest częścią ogromnego kompleksu sportowo-komercyjno-rekreacyjnego, który ma na co dzień służyć mieszkańcom.

Stadion Miejski, Katowice

Podczas gdy w Zabrzu rośnie ostatnia trybuna wielkiej areny, marzenia w nieco mniejszej – za to bardziej dopasowanej do zapotrzebowania – skali realizują też władze Katowic. Po dekadach niespełnionych obietnic, GKS Katowice w drugiej połowie 2024 roku ma zadomowić się na zupełnie nowym obiekcie. 

Stadion o pojemności 14 896 widzów jest wyjątkowy w skali nie tylko polskiej, ale i europejskiej. Konstrukcyjnie prosty obiekt piłkarski został na południu Katowic sprzężony z halą widowiskową dla pozostałych sekcji GKS-u, a do tego z reprezentacyjnym placem, który może służyć organizacji dodatkowych imprez. 

Całość pod wspólnym dachem i otoczona elegancką kolumnadą powstaje za słoną cenę blisko 270 mln złotych. W połączeniu z dwoma boiskami treningowymi i częścią planowanych parkingów inwestycja stanowi pierwszy etap kompleksu. W drugim mają powstać dodatkowe parkingi oraz cztery kolejne boiska, ale na razie jeszcze nie ma terminu realizacji.

Edion Peace Wing Hiroshima, Hiroszima

Równo 20 lat po organizacji mistrzostw świata w Hiroshimie ruszyła budowa nowego stadionu piłkarskiego. Przepastne areny mundialu okazały się zbyt duże dla potencjału japońskiej piłki nożnej, ale jej rozwój sprawił, że ruszyła fala inwestycji w mniejsze, klasycznie piłkarskie stadiony optymalne dla zespołów J1 i J2 League. 

Peace Wing Hiroshima – z nazwą nawiązującą do miejsca uderzenia bomby atomowej ok. 600 metrów od areny – to doskonały przykład rozwoju ligowej piłki w Japonii. Sanfrecce Hiroshima to jeden z największych klubów w kraju, który może już szykować się do przeprowadzki na 30-tysięcznik. Arena została ukończona zgodnie z harmonogramem w grudniu 2023. 

Otwarcie przewidziano już w lutym (10-11) i choć stadion leży w odległej Japonii, to jego architektura jest bardzo europejska. Powstała choćby jednopoziomowa trybuna południowa dla dopingujących fanów, dwa poziomy wzdłuż boiska z najszerszą w Japonii ofertą premium, a oferta gastronomiczna ma być imponująco szeroka. Na naszych oczach japoński futbol rośnie w siłę, w dodatku z bardzo atrakcyjną infrastrukturą. Tylko cena może przerażać – stadion tej wielkości kosztuje aż 27,1 miliarda jenów, czyli ponad 750 mln zł. To jednak norma w Japonii, gdzie koszty budowy są bardzo wysokie.

Kingdom Arena, Rijad

Saudyjska ofensywa na rynku sportowym zaskoczyła wielu, w tym samych Saudyjczyków. Krótki zakres przygotowań widać choćby po tym, że flagowy klub Al Hilal do dziś nie ma przyzwoitego stadionu piłkarskiego. Docelowy dom otrzyma najpewniej dopiero przy okazji mistrzostw świata 2034, ale zanim to nastąpi, klub przeprowadzi się do Kingdom Areny. 

To ogromna hala widowiskowa zbudowana w 2023 roku, a obecnie adaptowana do średnioterminowej dzierżawy przez zespół piłkarski. W pełni zamknięty obiekt ułatwia chłodzenie widowni, która pomieści 26 tys. widzów. Choć zbudowana naprędce i prawie wyłącznie z prefabrykatów, Kingdom Arena oferuje najwyższej jakości technologie, a wartość widowisk zwiększy panoramiczny ekran na całym obwodzie boiska. Za roczną dzierżawę Al Hilal ma płacić 40 mln riali (ok. 42 mln zł).

Visit Mallorca Estadi, Palma de Mallorca

Cała liga hiszpańska przechodzi ogromne zmiany wizerunkowe, a znaczna część wysiłków zmierza do poprawy infrastruktury. Real CD Mallorca jest beneficjentem programu Boost LaLiga, w ramach którego udało się sfinansować część przebudowy tamtejszego stadionu. Zbudowany jako lekkoatletyczny i z tylko jedną zadaszoną trybuną, obiekt jest dziś w przededniu zakończenia ostatniej, czwartej fazy przebudowy.

Co udało się zrobić od maja 2022? Nad wschodnią trybuną powstał okazały dach, widownię wzdłuż boiska przysunięto kosztem likwidacji bieżni, a późną jesienią zeszłego roku została uruchomiona północna trybuna z restauracją górującą nad widownią. Ostatnim etapem jest południowa trybuna dla dopingujących kibiców, która zostanie otwarta podczas nadchodzącego meczu z Celtą Vigo 13 stycznia. 

Właśnie na północy i południu stadionu zmiany są największe. Co prawda trybuny pozostają odkryte, ale zostały przysunięte tak blisko boiska, jak to możliwe. Dzięki temu widzowie znajdą się nie 41 metrów od murawy, ale tylko 7,5 m. Efekty inwestycji wartych ponad 20 milionów euro (87 mln zł) zaowocowały rekordowym zainteresowaniem kibiców pomimo słabych wyników w lidze – właśnie udało się przebić liczbę 20 tys. posiadaczy karnetów, co w historii klubu jeszcze się nie zdarzyło. A że w nowym układzie widownia pomieści nieco ponad 23 tys. osób, zapowiada się wiosna z pełnymi trybunami.